ο εορτασμός του ΟΧΙ στο σχολείο μας
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΟΠΟΙΙΑΣ ΤΟΥ ’40
Το 1933-1934
μαύρα σύννεφα καλύπτουν την Ευρώπη. Η φασιστική δικτατορία του Μουσολίνι στην Ιταλία έχει ήδη αντικαταστήσει το δημοκρατικό πολίτευμα. Η οικονομική κρίση
οδηγεί σε απελπισία εκατομμύρια ανθρώπων. Στη Γερμανία, ο Χίτλερ, ανακηρύσσει το «Τρίτο Ράιχ», μια νέα αυτοκρατορική Γερμανία. Όλα τα πολιτικά κόμματα,
εκτός του ναζιστικού, τίθενται εκτός νόμου. Στην Κεντρική Ευρώπη, στα Βαλκάνια και τη Ν. Αμερική τα δημοκρατικά πολιτεύματα αντικαθίστανται από φασιστικά
καθεστώτα.
1936
Στην Ελλάδα επιβάλλεται η δικτατορία της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά.
1939-1940
Τα σύννεφα του πολέμου πυκνώνουν. Ο Χίτλερ έχει ήδη προσαρτήσει την Αυστρία, καθώς και Τσεχοσλοβακικά εδάφη. Η Ιαπωνία έχει ήδη εμπλακεί σε πόλεμο με την
Κίνα. Ο Μουσολίνι καταλαμβάνει την Αλβανία. Κατόπιν ο Χίτλερ εισβάλλει στην Πολωνία ταυτόχρονα με τους Σοβιετικούς. Η Γαλλία και η Αγγλία, κηρύσσουν τον
πόλεμο στη Γερμανία. Η Δανία, η Νορβηγία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Γαλλία καταλαμβάνονται διαδοχικά από τους Γερμανούς. Η Αγγλία που μένει μόνη της στην
Ευρώπη, βομβαρδίζεται ανηλεώς αλλά και βομβαρδίζει αποτελεσματικά τη Γερμανία. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος είναι ήδη ζοφερή πραγματικότητα. Τα παιδιά για
άλλη μια φορά ζουν τον παραλογισμό του πολέμου.
Μετά την κατάληψη της Αλβανίας η Ιταλία δείχνει τα δόντια της στην Ελλάδα. Η πρώτη πρόκληση έρχεται τον Δεκαπενταύγουστο του 1940, στην Τήνο: τορπιλίζεται
απροειδοποίητα, την ώρα της μεγάλης γιορτής, η φρεγάτα «Έλλη». Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η Ιταλία στέλνει τελεσίγραφο με το οποίο ζητά να περάσουν
ελεύθερα τα ιταλικά στρατεύματα από το Ελληνικό έδαφος. H ελληνική ουδετερότητα, γίνεται αδύνατη ποια. Ο ελληνικός λαός παίρνει θέση: ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ, ΟΧΙ
ΣΤΟΝ ΝΑΖΙΣΜΟ. Ο Ιωάννης Μεταξάς απορρίπτει το τελεσίγραφο. Ακούμε το έκτακτο ανακοινωθέν όπως μεταδόθηκε από το ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών.
ΒΙΝΤΕΟ
Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο λαός είναι στο πόδι. Το ξεκίνημα για τον πόλεμο μοιάζει με πανηγύρι: Οι γυναίκες και οι μανάδες αποχαιρετούν
τους φαντάρους που φεύγουν για το μέτωπο με χαμόγελα και αυτοί ανταποδίδουν το ίδιο.
Η εποποιία του πολέμου των Ελλήνων ενάντια στους Ιταλούς στα βουνά της Πίνδου και στην Αλβανία, κράτησε 160 ημέρες και ήταν ένας πόλεμος δίκαιος και
νικηφόρος. Ήταν ημέρες νίκης, χαράς, δόξας. Όλοι βοηθάνε στον πόλεμο: Οι φαντάροι που πολεμούν γενναία· οι γυναίκες της Πίνδου που μεταφέρουν πυρομαχικά
στο μέτωπο του πολέμου· οι μανάδες που αποχαιρετώντας τα παιδιά τους τα προστάζουν να νικήσουν.
Οι διανοούμενοι, και οι καλλιτέχνες που βρίσκονται στα μετόπισθεν βοηθούν και αυτοί εμψυχώνοντας τον λαό. Ο απόηχος των τραγουδιών της Σοφίας Βέμπο φθάνει ως το μέτωπο του πολέμου:
Ακούμε από τη χορωδία το τραγούδι:
«Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΕΘΑΙΝΕΙ
»
Δεν είναι όμως ένας εύκολος πόλεμος. Ο πιο δύσκολος εχθρός είναι η πείνα και το κρύο. Τα πόδια των πολεμιστών γεμίζουν χιονίστρες, πολλοί ακρωτηριάζονται.
Ο ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης, και φαντάρος στο Αλβανικό μέτωπο, περιγράφει στο Άξιον Εστί την πορεία προς το μέτωπο:
ΒΙΝΤΕΟ
O ελληνικός στρατός όχι μόνο διώχνει τους Ιταλούς από το ελληνικό έδαφος αλλά και προελαύνει μέσα στο Αλβανικό έδαφος απωθώντας τους περισσότερο από 60
χιλιόμετρα από τα ελληνικά σύνορα. Ταυτόχρονα, η ελληνική αεροπορία με μονάχα 115 αεροπλάνα και το ναυτικό, εκτελούν απαράμιλλα το καθήκον τους
Οι ελληνικές επιτυχίες στην Αλβανία είναι και η πρώτη νίκη των συμμάχων την ώρα που ο εχθρός φαινόταν πανίσχυρος. Ενθαρρύνονται έτσι και οι άλλοι λαοί, ενώ
καταστρέφεται το γόητρο του Μουσολίνι.
6 Απριλίου 1941
Η Γερμανία χτυπά την Ελλάδα. Ο ελληνικός στρατός, μετά από ηρωική αντίσταση αναγκάζεται να υποκύψει στην συντριπτική υπεροπλία των Γερμανών. Η στρατιωτική
ηγεσία συνθηκολογεί μετά από 18 ημέρες. Η αντίσταση όμως στην Κρήτη κρατά ακόμα ως το Μάιο του 1941 και προκαλεί την καταστροφή εκλεκτών γερμανικών
δυνάμεων. Η Κρήτη παραδίνεται τελικά τον Ιούνιο του 1941 καθυστερώντας έτσι την επίθεση του Χίτλερ κατά της Σοβιετικής Ένωσης, πράγμα που συνέβαλε κατά
πολύ στην νίκη των Σοβιετικών. Ακούμε από τη χορωδία το τραγούδι ”Αγρίμια κι αγριμάκια μου”. Στο ριζίτικο αυτό τραγούδι της
Δυτικής Κρήτης , αγρίμια είναι οι επαναστάτες αγωνιστές που για να αποφύγουν τον κατακτητή έχουν σαν κατοικία τους τις σπηλιές των βουνών.
27 Απριλίου 1941
Οι Γερμανοί εισέρχονται στην Πρωτεύουσα. Παρελαύνουν στους έρημους δρόμους κάτω από τα αδιάφορα βλέμματα ελάχιστων διαβατών. Η κατοχή έχει αρχίσει.
Μετά την κατάληψη και της Κρήτης, η Ελλάδα διαμελίζεται ανάμεσα στους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Βουλγάρους. Οι κατακτητές, και ιδίως οι Γερμανοί και
οι Βούλγαροι, όχι μόνο συντηρούνται από την ελληνική παραγωγή αλλά υποχρεώνουν την Ελλάδα να καταβάλει και μεγάλα χρηματικά ποσά για τον ίδιο λόγο.
Λεηλατείται ολόκληρη η γεωργική παραγωγή, τα αγαθά και ο φυσικός πλούτος της χώρας. Δεσμεύονται όλα τα εμπορεύματα που υπάρχουν σε αποθήκες. Η προμήθεια
τροφίμων και όλων των ειδών πρώτης ανάγκης γίνεται προβληματική για τον ελληνικό λαό από την πρώτη στιγμή. Η μεγάλη πείνα έχει αρχίσει. Το χρήμα χάνει την
αξία του. Την ίδια στιγμή που η πείνα θερίζει, μερικοί, κερδίζουν από το εμπόριο τροφίμων στη μαύρη αγορά. 300.000 άνθρωποι πεθαίνουν τον τρομερό χειμώνα
του ’41-’42 στην Ελλάδα.
Η ναζιστική εξουσία δεν αρκείται στη γενοκτονία του ελληνικού λαού μέσω του λιμού. θέλει την μαζική εξόντωση ειδικότερα των Εβραίων αλλά και όσων θεωρεί
εχθρούς της. Στη Θεσσαλονίκη αδειάζουν οι εβραϊκές συνοικίες. Από τους 50.000 περίπου Εβραίους στην αρχή της κατοχής, απομένουν μόνο 2000 το 1947. Οι
υπόλοιποι εξοντώνονται μαζικά στα εφιαλτικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία.
Μπροστά σ’ αυτό το άγριο τοπίο της καταστροφής της κοινωνίας ο ελληνικός λαός οργανώνει την αντίστασή του. Πρωτόφαντες μορφές αυτοβοήθειας εμφανίζονται,
και σε πολλά μέρη τα τοπικά εργατικά κέντρα, οι σύλλογοι των υπαλλήλων και οι επαγγελματίες ενώνουν τις δυνάμεις τους και σχηματίζουν ανεπίσημες «Λαϊκές
Επιτροπές» με πρωταρχικό στόχο να αποσπάσουν τρόφιμα από τις κατοχικές δυνάμεις και από τις αποστολές του Ερυθρού Σταυρού για να τραφεί ο πληθυσμός. Τα
λαϊκά συσσίτια είναι η πρώτη αυθόρμητη αντιστασιακή πράξη. Τον Μάιο του 1941 δυο φοιτητές ο Μανόλης Γλέζος και ο Αποστόλης Σάντας κατεβάζουν τη χιτλερική
σημαία από την Ακρόπολη. Το πρώτο αποτελεσματικό ράπισμα στα στρατεύματα κατοχής έχει δοθεί. Η Εθνική Αντίσταση είναι πραγματικότητα. Απεργίες ενάντια στην
πολιτική επιστράτευση για υποχρεωτική εργασία στη Γερμανία, φοιτητικές διαδηλώσεις αλλά και σαμποτάζ είναι μόνο η αρχή. Η αντίσταση στην ύπαιθρο
κορυφώνεται και απελευθερώνονται ολόκληρες πόλεις. Ακόμα και παιδιά συμμετέχουν στην αντίσταση. Ακούμε από τη χορωδία το τραγούδι ” Πότε θα κάμει ξαστεριά”, ένα τραγούδι σύμβολο της εξέγερσης και του αδιάκοπου αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία
Τα αντίποινα των κατοχικών δυνάμεων, παραπάνω από σκληρά, κτηνώδη. Προσπαθούν με κάθε τρόπο να τρομοκρατήσουν για να κάμψουν την αντίσταση, και βρίσκουν
βοήθεια και από τους ταγματασφαλίτες. Τα μπλόκα όπου οι δοσίλογοι Έλληνες, συνεργάτες των Γερμανών, υποδεικνύουν τους αντιστασιακούς, είναι καθημερινά. Οι
μαζικές εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, στο Χαϊδάρι, στο Επταπύργιο και σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης, είναι η άνανδρη
εκδίκηση των Γερμανών για τις δολιοφθορές των αντιστασιακών μέσα στις πόλεις.
Όμως οι μεγάλες πόλεις δεν έχουν την αποκλειστικότητα στις θηριωδίες των Γερμανών. Τα ολοκαυτώματα στα Καλάβρυτα στην Κάνδανο και στο Δίστομο εξαφανίζουν
τις περιοχές αυτές από τον χάρτη. Η αντίσταση όμως του Ελληνικού λαού αντί να κάμπτεται, γιγαντώνεται. Στις 12 Οκτωβρίου του 1944 αποχώρησαν και οι
τελευταίοι Γερμανοί από την Αθήνα, γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος της κατοχής της Ελλάδας. Με την αποχώρησή τους χι-λιάδες πολίτες πλημμύρισαν τους
δρόμους και τις πλατείες της πόλης πανηγυρίζοντας. Η Γερμανία και οι σύμμαχοί της νικήθηκαν. Ετούτος ο λαός δικαίωσε με τους αγώνες του, την ιστορική του
συνέχεια, διέλυσε το μύθο του μικρού και αδύνατου που πάντα πρέπει να υποτάσσεται στο δίκαιο του ισχυρότερου και απέδειξε πως η λευτεριά δεν είναι δώρο που
χαρίζεται αλλά αγαθό που κατακτιέται, αρκεί να παλεύει κανείς συνεχώς για αυτήν.
Στο σημείο αυτό η γιορτή μας τελειώνει με το άκουσμα του Εθνικού μας Ύμνου από τη χορωδία
